Wsparcie materialne wśród osób najbliższych to w dzisiejszych czasach codzienność - otrzymanie pieniędzy na zakup samochodu czy też mieszkania na start dorosłego życia nikogo nie dziwi i wypełnia rolę społecznego charakteru rodziny. Otrzymanie wsparcia od osób najbliższych może jednak spowodować wiele problemów podatkowych.
Czym jest darowizna?
Zgodnie z art. 888 Kodeksu cywilnego, darowizna to zobowiązanie się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darczyńca (podmiot przekazujący darowiznę) przekazuje więc składniki własnego majątku na rzecz obdarowanego (podmiot otrzymujący darowiznę). Darowizna powinna zostać uregulowana w formie aktu notarialnego, jednak nie jest to niezbędny warunek. W przypadku gdy ogólne przepisy wymagają dla przeniesienia składnika majątkowego określonej formy czynności prawnej (np. akt notarialny w przypadku nieruchomości), darowizna powinna dla swojej skuteczności uwzględniać tę formę.
Przedmiotem darowizny może być każdy składnik majątku, który może zostać przeniesiony na inny podmiot. Takie uregulowanie wyklucza z możliwości darowania np. wierzytelności z roszczeń o charakterze osobistym czy też służebność osobiste. Poza tym, przedmiotem darowizny może być zarówno prawo majątkowe, jak i rzecz materialna.
Darowizna a podatki
W przepisach ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn przewidziano, że otrzymanie darowizny podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wysokość podatku uzależniona jest, w pierwszej kolejności, od wartości darowizny. Dla potrzeb obliczenia wartości darowizny nie uwzględniania się ciążących na przedmiocie darowizny ewentualnych ciężarów i długów, takich jak hipoteka.
Wysokość podatku od spadków i darowizn uzależniona jest od konotacji pomiędzy darczyńcą a obdarowanym - ustawa wyodrębnia 3 grupy osób:
grupa I - małżonek zstępny, wstępny, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie;
grupa II - zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych;
grupa III - inni nabywcy.
Wprowadzone przepisy przewidują kwotę wolną od podatku, która uzależniona jest od relacji pomiędzy darczyńcą a obdarowanym w zakresie wskazanych powyżej grup. Kwota wolna od podatku dotyczy łącznej wartości darowizn przekazywanych przez darczyńcę na rzecz tego samego obdarowanego i wynosi ona obecnie:
1) 36.120 zł – dla obdarowanego zaliczonego do I grupy podatkowej;
2) 27.090 zł – dla obdarowanego zaliczonego do II grupy podatkowej;
3) 5.733 zł – dla obdarowanego zaliczonego do III grupy podatkowej.
Darowizna od osoby najbliższej – całkowite zwolnienie z opodatkowania
W przypadku osób najbliższych, zaliczonych do tzw. zerowej grupy podatkowej, obowiązujące przepisy pozwalają na całkowite zwolnienie z opodatkowania darowizny, niezależnie od jej wartości. Do osób najbliższych w ramach tzw. zerowej grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę.
Warunkiem jest zgłoszenie przez obdarowanego otrzymania darowizny do właściwego urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania, a w przypadku darowizny środków pieniężnych ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
W przypadku gdy umowa darowizny lub oświadczenie jednej ze stron zawarte jest w formie aktu notarialnego, obdarowany nie ma obowiązku zgłoszenia otrzymania darowizny do właściwego urzędu skarbowego. W takim bowiem przypadku notariusz dopełnia stosownych obowiązków za obdarowanego.
Jeśli natomiast strony nie wykorzystały formy aktu notarialnego, obdarowany zobowiązany jest do złożenia deklaracji SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy od zawarcia umowy darowizny lub od jej otrzymania przez obdarowanego. Deklarację można obecnie złożyć za pośrednictwem internetu (e-Urząd Skarbowy) lub bezpośrednio w siedzibie właściwego organu podatkowego.
Obecnie orzecznictwo sądów administracyjnych pozwala na pośrednie przekazanie darowizny, np. poprzez spłatę zobowiązań obdarowanego. Warunkiem jest dokonanie zapłaty za pośrednictwem rachunku bankowego oraz odpowiednie udokumentowanie płatności, np. poprzez wskazanie tego faktu w tytule przelewu. Oznacza to, że darczyńca może wpłacić środki na rzecz spłaty kredytu przez obdarowanego czy też zapłatę za nieruchomość bezpośrednio na rzecz sprzedającego.
Darowizna a podatek PIT
Co do zasady, każde przysporzenie majątkowe po stronie osoby fizycznej podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Niemniej jednak te same środki nie mogą podlegać podwójnemu opodatkowaniu – zarówno podatkiem od spadków i darowizn, jak i podatkiem PIT.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem te przychody, które podlegają przepisom o podatku od spadków i darowizn. Oznacza to, że każde przysporzenie, do którego stosuje się regulacje dotyczące podatku od spadków i darowizn, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, także w przypadku gdy darowizna korzysta ze zwolnienia z opodatkowania.
Otrzymując darowiznę, należy pamiętać o obowiązkach związanych z podatkami. Właściwe i terminowe zgłoszenie otrzymanej darowizny w przypadku osób najbliższych pozwoli skorzystać z pełnego zwolnienia z opodatkowania tego przysporzenia.
Comments