Dla podatników podatku dochodowego od osób prawnych, których rok podatkowy rozpoczął się od 1 stycznia 2024 r. (lub później), po raz pierwszy obowiązywać będą przepisy dotyczące podatku minimalnego. Regulacje te pierwotnie miały obowiązywać już od 1 stycznia 2022 r., wraz z wejściem w życie tzw. „Polskiego Ładu”, ale z uwagi na brak możliwości dostosowania się podatników w tak krótkim okresie, wejście w życie tych przepisów zostało odsunięte o 2 lata.
Warto podkreślić, że podatek minimalny nie jest nową, odrębną daniną publiczną – jest częścią systemu podatku dochodowego od osób prawnych, tak jak obowiązujący od 1 stycznia 2018 r. podatek od przychodów z budynków, i w określonych przypadkach może być uwzględniony w rozliczeniu klasycznego podatku dochodowego.
Kogo dotyczy podatek minimalny?
Ustawodawca objął regulacją podatku minimalnego tylko i wyłącznie spółki będące podatnikami podatku dochodowego oraz podatkowe grupy kapitałowe. Oznacza to więc, że spora część podmiotów będących podatnikami została wyłączona z regulacji podatku minimalnego, w tym fundacje, stowarzyszenia czy też spółdzielnie.
Podatek minimalny obejmuje podmiot niewykazujące żadnych dochodów podlegających opodatkowaniu, bądź też podmioty, które bez uzasadnionych przyczyn, wykazują dochód na wysokość tego dochodu jest iluzoryczna, przez co należy rozumieć sytuację, w której dochody wynoszą nie więcej, niż 2% przychodów osiągniętych przez podatnika w danym roku obrotowym. Podatek minimalny dotyczy tylko i wyłącznie działalności operacyjnej. Nie uwzględnia się natomiast do jego obliczenia dochodów z zysków kapitałowych, takich jak np. dywidenda.
Obliczanie stawki opodatkowania
Podatnik który zobowiązany będzie do uiszczenia podatku minimalnego może wybrać obliczenie podstawy opodatkowania na dwa sposoby, jako 3% całości przychodów, innych niż z zysków kapitałowych (uproszczona podstawa opodatkowania) bądź też zgodnie z podstawowym sposobem, opisanym w art. 24ca ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Podatnik ma prawo wyboru jednego z powyższych sposobów obliczania podstawy opodatkowania. Jeśli podatnik wybiera uproszczony sposób obliczenia podstawy opodatkowania, zobowiązany jest poinformować o tym właściwy urząd skarbowy w składanym zeznaniu podatkowym.
Stawka podatku minimalnego wynosi 10% obliczone od uproszczonej bądź podstawowej podstawy opodatkowania. W przypadku podmiotu objętego obowiązkiem uiszczenia podatku minimalnego zobowiązany jest on do uiszczenia go w terminie do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu każdego roku obrotowego, tak jak klasyczny podatek dochodowy.
Dla potrzeb obliczenia podatku minimalnego wprowadzone zostały szczególne reguły, które modyfikują ogólne zasady ustalania dochodu. Do ustalenia podstawy opodatkowania nie uwzględnia się m.in.:
kosztów uzyskania przychodu z tytułu umowy leasingu środków trwałych;
przychodów i kosztów uzyskania przychodu bezpośrednio związanych z tymi przychodami z tytułu zbycia wierzytelności handlowych w ramach faktoringu;
kwoty zapłaconych niektórych opłat i podatków (podatku akcyzowego, podatku od sprzedaży detalicznej, podatku od gier, opłaty paliwowej oraz opłaty emisyjnej);
20% kosztów pracowniczych na wynagrodzenia, składki pracodawcy na Pracownicze Plany Kapitałowe oraz Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Solidarnościowy.
Wyłączenia te oznaczają, że mniejsza liczba podatników dla celów podatku minimalnego wykaże stratę lub iluzoryczny dochód, a zatem mniejsza liczba będzie zobowiązana do zapłaty tego podatku.
Co w przypadku dochodu iluzorycznego?
W przypadku podmiotów, których dochód jest iluzoryczny może wystąpić sytuacja, w której podatnik będzie zobowiązany uiścić klasyczny podatek dochodowy na zasadach ogólnych, jak również podatek minimalny. W takim przypadku kwota podatku minimalnego może zostać przez podatnika odliczona od klasycznego podatku dochodowego w kolejnych 3 latach podatkowych po uiszczeniu podatku minimalnego. Takie rozwiązanie pozwala na uniknięcie w praktyce podwójnego opodatkowania, zarówno klasycznym podatkiem dochodowym jak również podatkiem minimalnym.
Ustawodawca zdecydował się także wprowadzić katalog podmiotów, które pomimo wykazania straty lub iluzorycznego dochodu zwolnione są z konieczności uiszczenia podatku minimalnego. Do podmiotów tych zalicza się m.in. podatników rozpoczynających działalność gospodarczą, podmioty spełniające kryteria uznania za małego podatnika, podmioty będące w toku postępowania likwidacyjnego lub restrukturyzacyjnego czy też spółki prowadzące działalność komunalną.
Podatek minimalny niesie zmiany
Wejście w życie przepisów dotyczących podatku minimalnego wymusza na firmach wprowadzenie kolejnych zmian i usprawnień w zakresie realizacji ciążących na nich obowiązków podatkowych i dokumentacyjnych. Zalecamy więc bieżące monitorowanie tego, czy spółka może być zobowiązania do uiszczenia podatku minimalnego, tak aby właściwe wywiązać się z ciążących na podatnikach obowiązków.
Końcowo zwracamy uwagę, że podatek minimalny omówiony w niniejszym artykule nie jest tożsamy z globalnym podatkiem minimalnym, wprowadzanym na poziomie Unii Europejskiej i innych krajów (tzw. Pillar 2). Są to dwie niezależne i odrębne instytucji, które wdrażane są obecnie równorzędnie ze sobą.
Comments